Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Светлана ЖАҚЫПОВА:
ҚАЗАҚСТАНДА ӘЛЕУМЕТТІК ҚЫЗМЕТ АЛУШЫЛАР ТІЗІМІНЕ АЗАМАТТАРДЫҢ ЖАҢА САНАТТАРЫН ЕНГІЗУ КӨЗДЕЛІП ОТЫР

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі әлеуметтік қызмет жүйесін одан әрі жаңалау тұжырымдамасының жобасын әзірлеп, қоғамдық талқыға салды. Жүйеде көзделген жаңалықтар туралы "Интерфакс-Қазақстан" агенттігіне еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Светлана ЖАҚЫПОВА әңгімелеп берді.

 

- Светлана Қабыкенқызы,әлеуметтік қызмет көрсету жүйесін одан әрі жаңалау тұжырымдамасының жобасында не көзделген. Оны не үшін әзірлеу қажет болды, сол туралы айтып берсеңіз

- Әлеуметік қызмет көрсету жүйесін жаңалау жөніндегі жұмыс 2009 жылы «Арнайы мемлекеттік қызметтер туралы» заң қабылданған кезден бері басталған болатын.Осы жылдар ішінде арнайы әлеуметтік қызметтер көрсетудің стандарттары әзірленіп енгізілді,арнайы әлеуметтік қызметтер көрсетіле бастады,азаматтарға әлеуметтік қызмет көрсетуші ұйымдарды таңдау құқы берілді және қызмет алушылардың шығындарды қоса қаржыландыру қағидасы енгізілді.

Қызмет көрсетудің жаңа формалары дами бастады, оның ішінде күндізгі кезеңге арналған бөлімшелер,мұндай бөлімшелер көмекке мұқтаж адамдардың күндіз қамтылуын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, яғни отбасынан бөлік кетпестен қызмет алуға шарттар туғызады.Бүгінгі таңда бұрындары интернат-үйлерде болған 600-ден аса баланың жанұяларына қайтарылғандығын атап өткім келеді.Енді бұл балалар қызметті күндізгі бөлімшелерден алып отыр, ата-аналары болса соның арқасында жұмыстарын алаңдамай атқара алады.

Алайда әлеуметтік қызмет көрсету жүйесі әлі де толықтай жетілдірілген жоқ. Біз бірқатар кемшіліктерді анықтадық. Ең алдымен әлеуметтік қызметтің өтініш берілгенде көрсетілуі. Демек, адам әлеуметтік қызметтерден көмек сұрап, өздігінен жүгінбейінше,ол іс жүзінде жүйеден тыс қалады. Оған әр түрлі себептер бар, адамдардың білмеуі, болмаса кейбіреулер арнайы көмектің қажеттілігін айтуға жасқанады, тағы басқасы. Бұл түбегейлі дұрыс емес. Сонымен қатар тарифтік жүйені жетілдіру керек, әлеуметтік қызметкерлердің біліктілігін арттыру шарт, ауылды жерлерде тұратын адамдардың әлеуметтік қызметке қолжетімділігі ойдағыдай емес.

Жаңа тұжырымдама дәл осы мәселелерді шешуге және арнайы әлеуметтік қызметтердің түрлерін кеңейтуге бағытталған. Оны барынша тиімді ету үшін біз қазақстандықтардан өз комментарийлерін беруді және әлеуметтік көмекті жүзеге асырудың механизмдерін ұсынуды өтінеміз. Сол себепті тұжырымдама ұсыныстарға арналған электронды мекен-жаймен қоса министрліктің сайтында жария етілген.

 

- Қызметтердің қандай түрлері кеңейтілмек?

- Біз әлеуметтік қызметтерді алушылардың жаңа санаттары туралы айтып отырмыз. Мұндай көмекке мүмкіндігі шектеулі тұлғалар мен қарт адамдар ғана емес, тұрмыста зорлыққа ұшырағандар,сатылуы себепті зардап шеккендер, сотталып келгендер, тұрақты тұратын орны жоқ адамдар да мұқтаж.

Әлеуметтік қызмет дегенде біз мемлекеттен жәрдем ақша алу жағын ғана айтып отырған жоқпыз. Мәселен, тұрмыстық зорлыққа ұшырағандарға ең алдымен психологтың көмегі, үйден кеткенде баратын орын керек. Сол себепті біз дағдарыс орталықтарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс істейтін боламыз, ондай орталықтардың саны арта түспек, ол адамдарға оқуға көмек береміз, жұмыс тауып беруге тырысамыз, балаларын білім беру мекемелеріне орналастыруға жәрдемдесеміз.

Тұрақты тұратын орны жоқ адамдарға әдетте жеке басын растаушы құжаттарын қалпына келтіру, медициналық, жұмысқа орналасу сияқты көмек керек болады. Демек, біздің әлеуметтік қызметтеріміз әлеуметтік бейімдеу орталықтарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс істемек.

 

- Сіз бүгінгі күнде әлеуметтік қызметтердің жұмысы іс жүзінде өтініш берілген соң жүргізіледі деп айттыңыз. Бұл жағдайды қалай өзгерту көзделген?

- Тұжырымдама жобасында жаңалаудың бірнеше негізгі бағыттары бар, біріншісі,азаматтарды әлеуметтік қызмет көрсету жүйесімен қамту аясын кеңейту және оларға көрсетілетін қызметтердің атаулы сипатын күшейте түсу.Біз әлеуметтік қызмет көрсету ұйымы жұмысына мемлекеттің, азаматтың және отбасының қатысуын қалаймыз.Азаматтардың әлеуметтік мәселелерге араласуын жандандыру үшін шаралар қолданылмақ, яғни азаматтар (жанұялар) өз проблемаларын шешуге өздері қатыса алады. Сондай-ақ қызметті үйде алу мүмкіндігі кеңейтіледі, ол үшін қолы бас отбасы мүшелерін тарту көзделген, оларды оқытуға арналған тегін курстар ұйымдастырылмақ. Көмекті үйде қабылдайтын адамдар тұратын орындарына қарай медициналық – әлеуметтік ұйымдарға тіркелетін болады.

Сонымен қатар интернат-үйлердегі мүгедек балаларға патронат күтімін енгізу ойластырылуда.Белгілі бір айда, күні балалар асырап алушы жанұяларға, басқаша айтқанда қонақ қабылдаушы жанұяларға жіберіліп отырады.

Жоспарда «ұялы қызмет» ашу да көзделген.Ол алыс ауылдарда тұратын мақсатты санаттағы азаматтарға компенсаторлық-техникалық, арнайы гигиеналық құралдарды жеткізіп бермек.

 

- Әлеуметтік қызметке зәру азаматтарды анықтау жұмысы қалай жүргізілмек ? Бүгіннің өзінде адамдар әдетте көмек алуға ұмтыла қоймайды, ал тұрмыста зорлық көргендердің дағдарыс орталығы былай тұрсын, полицияға арыздануға қорқатындары жасырын емес қой

- Әрине, әлеуметтік қызмет көрсету жүйесінің жаңалануы әлеуметтік қызмет көрсету басқарылымына жаңа талаптар қойып отыр. Бұл қызметтерді анағұрлым тиімді ету үшін енді өтініш берушілерді ғана қамтып қоймай, көмекке мұқтаждарды анықтау ісіне көшу көзделген. Осы мақсатта жергілікті атқарушы органдар арнайы әлеуметтік қызметке мұқтаж азаматтар контингентін анықтау үшін әлеуметтік қызмет көрсетуші ұйымдар арасында жыл сайын конкурс өткізетін болады.

Тексеру нәтижелері бойынша азаматтардың әлеуметтік регистрі құрылады. Онда арнайы әлеуметтік көмек алушылардың дербестендірілген ақпараты сақталады. Ол он-лайн режимінде өзектендіріледі.Бұл регистрдің деректері негізінде жергілікті атқарушы органдар арнайы әлеуметтік қызметке деген сұранысты, керекті қаржы мөлшерін айқындап, атаулы әлеуметтік қызметтің көрсетілуін қамтамасыз ететін болады.

 

- Әңгіме басында Сіз тарифтік жүйені жетілдіру көзделген, деп айтып өттіңіз. Мұнда қандай жаңалықтар болмақ?

- Әлеуметтік мекемелер желісін дамытып, бәсекелестік орта құру үшін жеке инвестицияларды тартып, мемлекеттік-жекеменшік әріптестікті дамыту керек. Әрине, арнайы әлеуметтік қызметтердің тарифтері инвестиция құюға тартымды болуы шарт. Жоқ дегенде тарифтердің негізін қызмет көрсетушілердің іс жүзіндегі шығындары құрауға тиіс.Сонымен қатар біз тарифтердің құрамына сатылай түрде негізгі қорларды жаңалауға жұмсалған қаржы кірістіріледі деп жоспарлап отырмыз. Қазір министрлікте арнайы жұмыс тобы істеп жатыр, оған жергілікті атқарушы органдардың, үкіметтік емес сектордың, әлеуметтік кызмет көрсетушілердің өкілдері қатысуда. Олар тарифтерді есептеу жүйесін әзірлеуде. Алдын-ала есептер анықталған соң, біз оны да бүкіл мүдделі жақтардың талқысына ұсынатын боламыз.

 

- Сұхбатыңызға рахмет!

Тамыз, 2017
© 2024 "Интерфакс-Қазақстан" агенттігі
Пайдаланғанда сілтеме жасау міндетті

Айдарлар мұрағаты